İdrar kaçırma, erkeklerde genellikle prostat hastalıklarında ya da prostat ameliyatları sonrasında sık ortaya çıkan bir durumdur…
İnsanların sosyal yaşamını olumsuz yönde etkileyen bir hastalık var ki; o da idrar kaçırmadır… Daha çok kadınlarda görülen bir problem olarak bilinen idrar kaçırma, erkeklerin yaşamını da negatif olarak etkiliyor. Sorun, sosyal yaşam başta olmak kişinin cinsel yaşamını da etkiliyor.
İdrar kaçırma iki şekilde karşımıza çıkıyor. Birincisi acil idrar hissiyle tuvalete gitme ancak yetişemeyerek idrar kaçırma… İkincisi ise ani hareketler yaparken idrar kaçırma. Hapşırma, öksürme sırasında ve ağır bir şey kaldırırken gibi… İdrar şikayeti nedeniyle doktora gidip başka hastalık teşhisi alanların da olduğunu söyleyen Prof Dr. Tibet Erdoğru. MS hastalığının buna örnek olabileceğini belirtti.
İdrar kaçırmanın nedeni eğer başka bir hastalıkla öncelikle onun tedavi edilmesi gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Erdoğru, erkeklerde idrar kaçırma problemiyle ilgili soruları yanıtladı:
Kadınlarda daha yaygın
İdrar kaçırma problemi kadınlar kadar erkeklerde de yaygın mı?
Erkeklerde de idrar kaçırma görülebilir ama kadınlardaki kadar sık görülmez. Bunun birçok nedeni olabilir ama bunların en başında bizim için önemli olan şey kişinin bir ameliyat olup olmadığıdır. Çünkü prostat ameliyatından sonra idrar kaçırma gündeme gelebilir. Erkeklerde idrar kaçırma kadınlara göre daha azdır, çünkü kadınlarda idrar yolu yaklaşık 6-7 santimetredir ve sadece burada bir tane büzük sistemi vardır.
Erkeklerde ise idrar yolu çok daha uzundur, erkeklerde mesane boynu diye ve bir de istemli kaslardan oluşan iki tane büzük sistemi vardır. Bir de prostat vardır, prostat idrar tutma fonksiyonunda önemlidir. O yüzden kadınlarda idrar kaçırma özellikle menopoz döneminde, çok sıkıntılı doğumlarda, mesane sarkmalarında daha fazla olur.
İdrar kaçırma nasıl tanımlanabilir? İç çamaşırındaki birkaç damla ıslaklık da kişinin idrar kaçırdığı anlamına mı gelir?
İdrarı yaptıktan sonra idrar yolu uzun olduğu için idrar kanalında kalabilecek birkaç damla daha sonra iç çamaşırına damlayabilir buna idrar kaçırma diyemeyiz. İdrar kaçırma diyebilmemiz için iki şey vardır; birincisi, idrarı geldiği zaman tuvalete gidinceye kadar kaçırıyor olabilir buna acil işeme hissiyle birlikte idrar kaçırma deriz..
İkincisi ise, ayağa kalkarken, hapşırırken, aksırırken ve ağır bir şey kaldırırken idrar kaçırabilir, ikinci olan daha çok büzük sistemindeki yetersizliğe bağlıdır ve genellikle prostat ameliyatından sonra görülen idrar kaçırma tipidir ilk bahsettiğimiz ise acil olarak işeme hissi geliyor ve kişi tuvalete gidinceye kadar çişini yetiştirememe şeklinde idrar kaçırdığı zaman ise bu farklı bir idrar kaçırma türüdür.
Genellikle mesane kısmına ait olan mesanedeki bazı bozukluklara ait olan idrar kaçırma ise buna bağlıdır. Büzükle yetersizlik olabilir veya mesane kasında bir yapısal bozukluk olabilir İdrar kaçırma, nöro-behçet, MS gibi hastalıklardan da kaynaklanabilir.
Prostat nasıl etkiliyor?
Prostat büyümesi de idrar kaçırma sorununa yol açar mı?
Prostat büyümesinde işeme fonksiyonu iki bölümden oluşur. Bunlardan bir tanesi depolama, diğeri boşaltmadır.
İdrar, idrar kesesinde depolanıyor, rahatsızlık hissi vermeden çiş, idrar kesesinde depolanır artık idrar kesesi belirli bir hacme ulaştığı zaman işeme hissi gelir.
Bu his geldiği zaman kişi gider o idrarı boşaltır. İdrar kaçırma, depolama bölümünde olabilir yani idrar depolanırken onun kaçmamasını önleyecek büzük sistemlerinde yetersizlik olabilir ve o yüzden ani hareket ettiği zaman idrar kaçırır kişi, ikincisin de kişinin idrarı gelir, acil işeme hissi dediğimiz şey odur, mesane öyle kakılır ki büzüğün kapatma basıncını yenecek kadar yüksek bir basınç oluşur, kist bir anda idrar kaçırır.
Açık cerrahide sık görülür
Bu problem prostat ameliyatlarına bağlı olarak gelişebilir mi?
Prostat hastasını değerlendirirken idrar fonksiyonuyla ilgili iki bölümü farklı farklı değerlendirmemiz lazım. Mesanede bir bozukluk var mı, çünkü prostat hastası şu şikayette gelebilir; geceleri çok idrara çıkıyorum, gündüzleri de sık idrara çıkıyorum. Çişimi yaptıktan sonra tam boşalmamış gibi hissediyorum. Hasta bunları söylerse, bu mesanedeki değişikliklere bağlıdır.
Bu kişiye prostat ameliyatı yaparsanız şikayetlerinde azalma olmayabilir, bu kişi idrar kaçırmaya devam edebilir.
Mesanedeki derişiklikler çok kötüleşmiştir, bu çok nadir görülen bir şeydir. İkincisi prostat ameliyatını yaparken özellikle iyi huylu prostat büyümesini lazer olsun TUR yöntemi, plazmakinetik enerji olsun eğer bunları yaparken büzük sistemine zarar verirseniz o zaman idrar kaçırma problemi devam eder ama bu kez yapılan ameliyattan dolayı idrar kaçırmaya başlar.
Bir de prostat kanseri ameliyatı vardır. Robotik cerrahiyle prostat kanseri ameliyatları yapıyoruz. Robotik cerrahinin en önemli özelliği; özellikle idrar tutma fonksiyonu olan kasları ve sinirleri koruyarak prostatı çıkartmak açık cerrahide idrar kaçırma daha sık görülür. Çünkü kas tiflterini net olarak giremezsiniz çok derinde olduğundan, net görmek çok önemli. Laparoskopik cerrahide veya robot yardımlı laparoskopik cerrahide bu kasları çok iyi gördüğümüz için hastanın erken idrar tutma fonksiyonu çok iyidir.
İDRAR kaçırma teşhisi için hastaların çok ciddi sorgulanması lazım. Çünkü “neye bağlı, nasıl idrar kaçırıyor, işeme şikayetleri var mı, elinde yüzünde uyuşma var mı, sigara içiyor mu, seker hastalığı var mı’’ sorularının hepsi önemli. Yanı önce hikâyeyi dinleyip, cevaba göre muayene gerekir. Mesela hastayı işetiriz. İşedikten sonra ne kadar idrar kalıyor, hepsini boşaltabiliyor mu yoksa fazla mı kalıyor diye bakaraz. Fazla kalıyorsa 15 dakika sonra tekrar işetir, ölçümler yaparız. Gerekirse mesane kaslarını değerlendirmek lazım.